Belleğin Azmi, diğer bir adıyla Eriyen Saatler ünlü ressam Salvador Dali‘nin en meşhur tablosu. Modern sanatın evrensel simgelerinden biri olarak sayılan Belleğin Azmi, Salvador Dali’nin sıradışı hayalgücünün bir ürünü olarak karşımıza çıkıyor. Peki, Eriyen Saatler/Belleğin Azmi tablosu bizlere neyi anlatmak istiyor?
Eriyen Saatler/Belleğin Azmi Tablosu
Belleğin Azmi, diğer bir adıyla Eriyen Saatler sürrealist ressam Salvador Dali’nin en ünlü eseridir. 1931 yılında resmedilen tablo 1932 yılında sergilenmiştir. Modern sanatın ve gerçeküstücülüğün evrensel simgelerinden biri olarak görülen Belleğin Azmi tablosu anlamı ve konusuyla birçok önemli mesaja ev sahipliği yapmaktadır.
Sürrealist resim akımının belirleyici eserlerinden biri olarak da gösterilen tablo Dali’nin Freud’un ”Rüyaların Yorumu” adlı kitabından açıkladığı rüya ve bilinçaltı üzerine görüşlerinden etkilenmesi sonucu ortaya çıktığı düşünülmektedir. Ne yazık ki Salvador Dali, bu tablonun tam olarak neyi anlattığını açıklamamıştır. Bu yüzden bu tablo birçok farklı yorum ile karşımıza çıkmaktadır.
Yapılan yorumlarından birinde eserde Dali’nin Einsten’ın 1930’lu yıllarda ortaya attığı Genel Görelilik ve İzafiyet Teorisi kavramlarından etkilendiği düşünülmektedir.
Dikkat ederseniz, Dali‘nin eserinde gerçeküstü ögeler ile gerçek ögeler iç içedir. Bu da Dali’nin Einsten’ın ortaya attığı Genel Görelilik ve İzafiyet Teorisi‘nden etkilendiği anlamına geliyor. Bu kısımda ise Dali, eserinde gerçeküstü ve gerçek ögeleri iç içe koyarak bilinçaltı ve bilinçüstü kavramları da karşılaştırdığını görmekteyiz.
Belirtilenlere göre Salvador Dali‘nin ilk olarak bu tabloda arka planda görünen Port Lligat limanı manzarası üzerinde çalışmaya başlamış. Ancak, Dali ne yaparsa yapsın bir türlü manzara resmini tamamlayamamıştır. Fakat, bir gün dışardayken peynirin sıcaktan eridiğini fark eder ve eriyen peynirden yola çıkarak manzara resminin ön kısmına eriyen saatleri çizmeye başlar. Eriyen peynirler Dali’yi o kadar etkilemiştir ki bundan sonraki eserlerinde de buna benzer halüsinasyon ögelere yer vermeye başlamıştır.
Belleğin Azmi / Eriyen Saatler Ne Anlatıyor?
Tüm bu detaylardan bahsettiysek Belleğin Azmi Tablosu’nda yer alan ögelere de kısaca değinelim. Tablonun en sol tarafında eriyen saatler ve tam ortada dağınık bir yüzeye benzeyen absürt bir nesne karşımıza çıkıyor. Yapılan yorumlara göre Dali’nin bu kısımda dağınık nesne ile kendini betimlediği düşünülüyor. Ancak, bu nesnenin tam olarak ne anlama geldiği bilinmiyor. Aslında, Dali’nin tablolarını dikkatlice incelerseniz bu tip ögelere yer verdiğini rahatlıkla görebilirsiniz. Bu da Dali’nin tablolarının tipik bir özelliğidir.
Arka planda ise İspanya’nın Katalonya Bölgesi‘nde yer alan Port Lligat limanı dikkat çekiyor. Dali’nin birçok tablosunda yer alan bu arka planın dışında Eriyen Saatler tablosunda bir diğer dikkat çeken detay ise soldaki karıncalar ve sinek olarak karşımıza çıkıyor. Bu kısımda sinek zaman içinde tükenmeyi simgelerken, kuruyan ağaç ise ölümü simgeliyor.
Eriyen saatlerin arkasında yer alan kayaların gerçekliği simgelediği bu tabloda deniz uçsuzluğu temsil ederken, eriyen saatler ise zamanın soyut ve göreceli bir kavram olduğunu betimliyor. Bu kısımda Dali’nin bizlere aktarmış olduğu ana fikri ise ”zaman insanların sandığından daha dirençsizdir” cümlesiyle özetleyebiliriz.